کاربردهای پردازش زبان طبیعی

مقدمه

بطور کلی کاربردهای پردازش زبان طبیعی در زندگی روزمره ما، محیط‌های آموزشی، درمان و صنعت را می‌توان به چند دسته، مطابق ذیل، تقسیم‌بندی نمود:

• پردازش گفتار
• پردازش تصویر
• پردازش متن

کاربردهای پردازش گفتار :

• دستیار شخصی (Personal assistants) : هدف این برنامه‌های هوشمند اجرای فرامین صوتی انسان در گوشی هوشمند یا کامیپوتر است. مانند: Apple Siri، Amazon Alexa، Google Assistant، Microsoft Cortana، Samsung Bixby و دستیار صوتی فارسی رایمون
• تبدیل گفتار به نوشتار (Speech to Text) : هدف این ابزار تبدیل صدا به متن معادل با صحبت‌های گوینده است. برای زبان فارسی استفاده از صفحه کلید گوگل برای گوشی هوشمند و نرم‌افزار نویسا توصیه می‌شود. سایر موتورهای تبدیل گفتار به نوشتار معروف می‌توان به wit.ai ،Google Speech و Yandex SpeechKit را نام برد.
• تبدیل نوشتار به گفتار (Text to Speech) : درست برخلاف ابزار قبل، اینجا هدف تبدیل متن به کلام است. این ابزار برای خواندن متن پیام بطور صوتی در بسیاری از نرم‌افزارها و سیستم‌های نوبت‌دهی و … استفاده می‌شود. مانند: نرم‌افزار فارسی آریانا
• مترجم‌های صوتی (Translator) : که کار ترجمه برخط صدای گوینده از یک زبان به زبان دیگر را انجام می‌دهند. مانند: Google Translate
• کاربردهای دیگر پردازش گفتار کمتر در زیرشاخه علم پردازش زبان طبیعی قرار می‌گیرند. برای سایر کاربردهای پردازش گفتار می‌توان به موارد استفاده آن در صنعت مخابرات و ارتباطات، تشخیص شخص گوینده از روی صدا (برای کاربردهای امنیتی)، تشخیص حس گوینده (یا میزان راستگویی گوینده) و … اشاره نمود.

کاربردهای پردازش تصویر :

• نویسه خوان نوری (Optical Character Recognition/Reader) یا بصورت مخفف OCR: عبارت است از تشخیص (recognition) خودکار متون موجود در تصاویر اسناد و تبدیل آنها به متون قابل جستجو و ویرایش توسط رایانه.
• مترجم‌های تصویری (Translator) : که کار استخراج متن از درون تصویر و ترجمه آن به زبان دیگر را انجام می‌دهند. مانند: Google Translate
• شرح تصاویر (Image Captioning) : توضیح عناصر و اتفاقات درون تصویر که معمولاً بوسیله تکنیک‌های یادگیری عمیق انجام می‌شود. مثلاً: با دریافت یک تصویر خروجی می‌نویسد که «دو پرنده بر روی یک شاخه درخت نشسته‌اند»

کاربردهای پردازش متن (کاربردهای متن کاوی) و بازیابی اطلاعات :

• نظرکاوی (تحلیل حسی متن): برای تحلیل میزان رضایت عمومی مردم، کاربران یا مشتریان در انتخابات (و سایر موضوعات سیاسی)، فروشگاه‌ها، مراکز خدمت‌رسانی و …
• خلاصه‌سازی خودکار: کم کردن حجم متن با حفظ مفاهیم (موضوع) و پیوستگی (خوانایی) متن اصلی. با کاربردهایی از قبیل خلاصه اخبار، خلاصه محتوای سایت در نتیجه موتورهای جستجو و …
• ترجمه ماشینی متن: ترجمه جملات درون متن از زبان مبدا به زبان مقصد
• تشابه‌یابی و ابهام زدایی کلمات در متن
• تشخیص تقلب ادبی (علمی)
• تشخیص شخص نویسنده (یا جنسیت نویسنده) متن از روی سبک نوشتار
• تولید زبان: تبدیل یا بیان اطلاعات درون پایگاه داده به زبان انسان توسط ماشین
• غنی‌سازی متن: حاشیه‌نویسی، ارزش افزوده در متن برای موتورهای جستجو و سایر تحلیل‌های معنایی متنی
• سامانه‌های پرسش و پاسخ و چت‌بات‌ها
• موتور جستجو: تولید و بهینه‌سازی اجزای مختلف موتورهای جستجو برای حجم بالای داده‌
• استخراج اطلاعات: کشف موجودیت‌ها و روابط بین آنها در متن
• استخراج کلمات کلیدی: با هدف برچسب‌زنی یا تگ‌زنی موضوعی خودکار متن
• دسته‌بندی و خوشه‌بندی متون: گروه‌بندی (باناظر یا بدون ناظر) مجموعه متون با کاربردهایی از قبیل تشخیص موضوع متن (هر گروه از متون)، نمایه‌زنی خودکار متن، گروه‌بندی متون (اخبار) مشابه با هدف شناسایی مسائل/رویدادها/… مهم در انبوه متون شبکه‌های اجتماعی یا اخبار
• ابزارهای پایه پردازش زبان طبیعی (شبکه واژگان، پارسر، برچسب زن معنایی کلمات، کشف مرجع ضمایر، تشخیص و طبقه بندی اسامی)
• عملیات پایه بازیابی اطلاعات (تبدیل متن به بردارهای عددی، تعیین معیار فاصله یا شباهت متنی، مهندسی ویژگی‌ها)

استفاده از این مقاله با ذکر منبع (سامانه متن کاوی فارسی‌یار)، بلامانع است.